Skóra uznawana jest za największy narząd w ludzkim organizmie. Jej powierzchnia u dorosłego człowieka może przekroczyć nawet 2 m2, a grubość waha się od 1,5 do 5 mm. Wydawać by się mogło, że to mało, jednak skóra pełni bardzo ważne funkcje. Chroni organizm przed czynnikami zewnętrznymi oraz zapewnia odpowiednie warunki do prawidłowego funkcjonowania organów wewnętrznych. Jakie funkcje pełni skóra oraz z jakich warstw jest zbudowana?
Jak zbudowana jest ludzka skóra?
Skóra jest największym narządem powłoki wspólnej, czyli układu narządów osłonowych, które pokrywają całe ciało kręgowców. U człowieka powłoka wspólna składa się ze skóry oraz tzw. przydatków, wśród których wyróżnić można gruczoły potowe i łojowe, a także paznokcie oraz włosy. Całkowita powierzchnia skóry dorosłego człowieka wynosi od ok. 1,5 do ponad 2 m2, a różnice te wynikają z budowy anatomicznej oraz wzrostu danej osoby. Kolejną ważną cechą skóry jest jej grubość która w przypadku mężczyzn jest nieco większa niż u kobiet. Męski naskórek składa się z 32 warstw, natomiast damski z od 14 do 20. W efekcie skóra mężczyzn jest mniej wrażliwa na dotyk, ból i temperaturę oraz bardziej odporna na urazy i promieniowanie UV.
Skórę można takę podzielić ze względu na miejsce występowania. Z tego względu wyróżnia się jej dwa podstawowe rodzaje: skórę znajdującą się na dłoniach oraz podeszwach stóp i skórę pokrywającą pozostałe części ciała. Dłonie i podeszwy stóp są wyjątkowe z tego powodu, że znajdująca się na nich skóra nie zawiera żadnych gruczołów ani cebulek włosowych. Ponadto jest on mocno zespolona z powięzią przez co charakteryzuje się bardzo słabą przesuwalnością.
Skóra składa się z 3 podstawowych warstw: naskórka, skóry właściwej oraz tkanki podskórnej. Znajdują się w niej także gruczoły, naczynia krwionośne i chłonne oraz zakończenia nerwowe.
Naskórek
Jest to najbardziej zewnętrzna oraz najcieńsza warstwa skóry składająca się z nabłonka wielowarstwowego i warstwy rogowej. Nie zawiera on żadnych naczyń krwionośnych, dlatego regularnie obumiera i złuszcza się. W ten sposób każdego roku tracimy ok. 1,5 kg naskórka. Jednak co każde 24 godziny odbudowana zostaje jedna warstwa, a w ciągu 28 dni naskórek całkowicie się odnawia. Zawarte w nim melanocyty, czyli komórki barwnikowe odpowiadają za syntezę melaniny – barwnika, który wpływa na naszą karnację.
Skóra właściwa
Kolejną warstwą, położoną pod naskórkiem jest skóra właściwa, która składa się z 2 warstw: brodawkowej i siateczkowej. Są one zbudowane ze zwartej tkanki łącznej, która zawiera włókna kolagenowe i elastynowe. Dzięki temu jest ona bardzo sprężysta oraz charakteryzuje się dużą wytrzymałością na uszkodzenia. W skórze właściwej znajdują się naczynia krwionośne oraz zakończenia nerwowe, które odpowiedzialne są za odczuwanie bólu czy dotyku.
Tkanka podskórna
Warstwa ta zbudowana jest z luźnej tkanki łącznej, która składa się głównie z tkanki tłuszczowej. Z tego względu jej grubość u poszczególnych osób jest różna. W tkance podskórnej znajdują się naczynia krwionośne, aparaty włosowo-łojowe oraz gruczoły potowe. Jej głównym zadaniem jest termoregulacja organizmu, czyli utrzymanie właściwej temperatury ciała.
Jakie funkcje pełni skóra?
Najważniejszą funkcją skóry, która wynika z jej budowy jest ochrona narządów wewnętrznych przed czynnikami zewnętrznymi. Można do nich zaliczyć niską oraz wysoką temperaturę, promieniowanie, a także ucisk, uderzenia oraz tarcie. Ponadto skóra chroni przed szkodliwym działaniem substancji chemicznych oraz wnikaniem drobnoustrojów do organizmu i nadmierną utratą wilgoci.
Skóra jest także narządem zmysłu. Dzięki niej możemy odbierać bodźce ze świata zewnętrznego i odpowiednio na nie reagować. Jest to możliwe dzięki zakończeniom nerwowym, które przekazują informacje do mózgu, który decyduje o tym jak organizm ma odpowiedzieć na otrzymany bodziec.
Obserwując wygląd skóry można także zaobserwować wiele zmian w ludzkim organizmie, w tym stanów chorobowych. Jej budowa oraz wygląd ulegają zmianie pod wpływem nadmiaru czy niedoboru poszczególnych substancji odżywczych, minerałów i witamin, a także hormonów. Zmianami na skórze objawiają się m.in. niedoczynność tarczycy, choroby pasożytnicze, zakaźne czy alergie. Dzięki temu skóra pełni ważną funkcję diagnostyczną.
